'Engelli öğrenciye kayıt engeli' iddiası

Umay Aktaş Salman

Özel okulların erken kayıt dönemi başladı. Ancak TED Alanya Koleji'nde okuyan özel gereksinimli öğrencilerin velileri gelecek yıl kayıt yaptırmak istediğinde kayıtları yapılmadı. Aileler, eğitime burada başlayan ve yıllardır burada eğitim gören çocuklarının, okulda devam edemeyeceğini öğrenince büyük şaşkınlık yaşadı. Konuştuğumuz aileler, okulun dokuz çocuğun kaydını yapmak istemediğini anlattı. Bu tavrın, okulun sahibinin değişmesinden sonra yaşandığını da söylediler. Bu öğrenciler arasında, normal gelişim gösteren akranları ile aynı sınıfta okuyabilecekleri raporla belirtilen kaynaştırma öğrencileri de var. Kaynaştırma öğrencisi olarak okuyan üç öğrencinin ailesine ulaştık. Aileler istemediği için adlarını açık olarak vermiyoruz. Aileler, hukuki yollardan haklarını aramaya kararlı olduklarını söylüyorlar.

"Eğitim hakkı bir kişiye bağlı olamaz"

H.L'nin kızı D.L'nin öğrenme güçlüğü var. Üçüncü sınıf öğrencisi. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezi'nden verilen raporla, normal gelişim gösteren akranları ile aynı sınıfta okuma hakkına sahip. Psikolog görüşü ile anaokulunu ve birinci sınıfı tekrarladı. Tam altı yıldır TED Alanya Koleji'nde okuyor. Ancak gelecek sene için okula kaydı yapılmadı. Anne H.L, gelecek yıl için kayıt yenilemek istediklerinde yaşananları şöyle anlatıyor:

"Davranış ve nörolojik problemi olmayan, sadece öğrenmede yavaşlığı olan bir çocuk kızım. Bundan önce hiçbir sorun yaşamadık okulda. Okulun sahibi değişti böyle oldu. Gerekçesini sorduğumuzda önce okulun sahibinin böyle uygun gördüğünü söylediler. Sonra arayıp okul sahibinin öğrenciyi görüp değerlendireceğini söylediler. Eşim, 'Pazardan elma mı alıyorsunuz, düzgün mü, çürük mü diye bakacaksınız. Çocuğuma böyle bir şey yapacaksınız göndermem' dedi. Yazılı olarak niye kaydetmediklerini bize iletmelerini istedik. Bir çocuğun eğitim hakkı bir insanın iki dudağının arasında olamaz."

Okul "Alt yapı uygun değil" dedi

Aile, kabul edilmemelerinin gerekçesini yazılı olarak isteyince okul yönetimi, alt yapılarının uygun olmadığını belirterek çocuklarının kaydını yapamayacaklarını belirtti. Okuldan gelen yazının ilgili bölümü şöyle:

"...30/5/1997 tarihli ve 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında KHK'nin 20.maddesinde 'Durumları normal akranları ile birlikte eğitim görmeye uygun olan özel eğitim gerektiren bireyler, eğitim ve öğretimlerini resmi ve özel okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında sürdürürler. Bu okullarda özel eğitim gerektiren bireylere özel eğitim desteği sağlamak üzere yardımcı derslikler oluşturulur, özel araç-gereç ile eğitim materyalleri sağlanır ve diğer özel tedbirler alınır. Durumları ayrı bir sınıfta eğitilmeyi gerektiren öğrenciler için özür ve özelliklerine göre okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında özel eğitim sınıfları açılır.' denmiştir. Yukarıda belirtilen özel eğitim gerektiren bireylere yönelik şartların okulumuzda sağlanması şu an mümkün değildir. Çocuğunuzun özel durumunu dikkate aldığımızda okulumuzda hali hazırda özel eğitim uzmanı ve bu alanda yetişmiş öğretmen olmadığı için çocuğunuza özel eğitim sınıfı açmamız ve ihtiyacına yönelik eğitim vermemiz mümkün değildir... Aynı yönetmeliğin 23. maddesinde belirtilen destek odası okulumuzda mevcut değildir. Kaynaştırma öğrencisine uygulanması gereken % 40 oranındaki (16 saat ) ders (ler) için ayrı bir (sadece bu öğrenciye özel) öğretmen veya öğretmenler istihdam edilmesi mümkün olmamaktadır..."

MEB "Eğitime erişim sorunları giderilsin" diyor

Oysa Milli Eğitim Eğitim Bakanlığı 23 Mart 2016'da okulun kayıt yapmama gerekçesi olarak gösterdiği kanunu, 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Hükmünde Kararnameyi ve Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğini hatırlatarak Türkiye'deki tüm il milli eğitim müdürlüklerine bir yazı yollamıştı. Bu yazıda her vatandaşın eğitim fırsat ve imkanlarından eşit derecede yararlanabilmesini teminat altına alındığını vurgulamıştı. Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ahmet Emre Bilgili'nin imzası olan yazıda, kaynaştırma öğrencilerinin, eğitimlerini resmi ve özel, okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında sürdürebileceği hatırlatılıyor. Okulların yardımcı derslik oluşturma, materyal sağlama yükümlülüğü de anlatılıyordu. Yollanan genelgede bu öğrencilerin eğitime erişiminde yaşadığı sıkıntıların giderilmesi, eğitime erişiminin titizlikle yürütülmesi istenmişti.

"Yıllar içinde ne değişti?"

H.L, okulun çözüm bulacağına, "çocukları kapının önüne koymasını" kabul etmediğini söylüyor:

"Yıllardır şartları uygun değil de şimdi fark ediyorlarsa, bizi oyaladılar mı o zaman? TED'in Genel Merkezi, TED Alanya'yı hiç mi denetlemiyor? Denetliyor ve yeterli diyorsa bugün yetmeyen ne? Keyfi bir davranışı kaldıramıyorum. Bu çocuk bu okulun çocuğu. Vicdana ve hukuka sığmıyor."

H. L, Alanya'nın ufak bir yer olduğunu da vurgulayarak "Çocukları da damgalıyorsun. Diğer okullar bu çocukları nasıl alacak? Sanki çok kötü şeylermiş gibi lanse ediyorsun. Eğitmen olarak nasıl çocuk ayırt edebilirsin?" diye tepki gösteriyor. H.L, okulun ret gerekçesini de ekleyerek Milli Eğitim Müdürlüğü'ne şikayet dilekçesi yazacaklarını belirtiyor.

"Oğluma söyleyemedim"

Aynı sorunu yaşayan velilerden biri de 5. sınıfa giden otizmli E.A'nın annesi A.A. Yedi yıldır aynı okula giden E.A gelecek yıl 6. sınıfa başlayacaktı. Onun da akranları ile aynı sınıfta okuyabileceğini gösteren kaynaştırma raporu var. Yani E.A için özel eğitim sınıfına gerek yok. Akranları ile aynı sınıfta eğitim alabilecek düzeyde. Nisan ayında okula çağırıldıklarını ve gelecek yıl için kayıtlarının yapılmayacağının söylendiğini anlatan anne A.A şöyle konuşuyor:

"Otizmli çocuklar için değişiklik önerilmiyor. Alıştığı ortamdan koparılırsa oğlum depresyona girebilir. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne şikayette bulunduk. Milli Eğitim Müdürü, 'Özellere karışamıyoruz' dedi. Bütün bunlar Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sınavları (TEOG) yüzünden oluyor. Başarıyı düşürmelerinden endişe ediliyor. "

"TEOG'da başarıyı düşürürler diye yapıyorlar"

Bir diğer veli E.G ise çocuğunun dört senedir aynı okula gittiğini, seneye 5. sınıfa geçeceğini söylüyor. M.K.G'nin hiperaktivitesi ve dikkat dağınıklığı var. Zihinsel olarak da sınırda bir gelişim gösteriyor. Başarılı bir öğrenci, birinci dönemde takdir aldı. Rehberlik Araştırma Merkezi'nden tam zamanlı olarak velisinin uygun gördüğü bir okulda kaynaştırma eğitimi alabileceğine dair raporu var.

Hem öğretmeninin hem sınıftaki velilerin oğlunu sevdiğini, sahip çıktığını anlatan anne E.G şöyle konuşuyor:

"Oğlum güzel tekrarla her şeyi çok güzel öğreniyor. Yıllardır tüm arkadaşlarıyla kaynaşmış durumda. Çocuk ileri bir gelişim gösterirken geri gitsin istemiyoruz. TEOG'da onların başarı sağlayamayacağını düşündükleri için böyle bir şey yaptılar. Öğretmeni 'Sınıfa uyumlu' diyor. Veliler aradı, 'Arkanızdayız' diyorlar. Yeni yönetim geldi böyle bir şey oldu. Ricalarımıza, konuşmalarımıza önem vermiyor. TED Genel Merkezi'ne de şikayette bulundum. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bakanlığa iletilmesi için dilekçesi verdim. Okulumuzda kalmak için uğraşıyoruz. Oğlum 5. sınıfa geçeceği için çok heyecanlı. Bir şey söyleyemiyorum."

TED Genel Başkanı: Kazanılmış hakları ise devam ederler

Pazartesi ulaştığımız TED Alanya Koleji Medya Sorumlusu Hasan Kütük, bu konuda herhangi bir açıklama yapmayacaklarını söyledi. Türk Eğitim Derneği (TED) Genel Merkezi ise ailelerin şikayeti üzerine okula denetçi yolladı. TED Genel Başkanı Selçuk Pehlivanoğlu, "Bu çocukların kazanılmış hakkı ise ki öyle şu an, devam ederler. Ancak kanuni olarak özel eğitime tabi olması gereken kişiler ise almış olmaları bile yanlış. Denetleyeceğiz" diye konuştu.

"Kanunlarda olumluya gidiş varken yapılan hukuki değil"

Otizm Dernekleri Federasyonu Avukatı Ceren Kalı, özel gereksinimli pek çok çocuğun benzer sıkıntıları yaşadığını söylüyor. Kalı, okula bugüne kadar devam eden kaynaştırma öğrencilerinin bundan sonra devam edemeyeceğinin ayrımcılıkla açıklanabileceğini söylüyor:

"Yapılanın hukuken bir açıklaması yok. Kanunlar değişmedi. Hatta olumluya gidiş var. Kaynaştırma eğitime tabi öğrenciler için iki ay önce Milli Eğitim Bakanlığı genelge yayınladı. Bu genelgede çocukların resmi ve özel okullarda eğitim alabileceği bu konudaki sorunların giderilmesi gerektiği belirtiliyor. Bu genelgeye rağmen olumsuz tavır bireylerle açıklanabilir. Özel okullar da devlet okulları kadar çocukları almakla yükümlü. Özel okulların engellileri almak istememe nedenlerinden biri liseye geçişte uygulanan TEOG'da bu öğrencilerin başarıyı düşürdüğünü iddia etmeleri."

Kalı, okul puanı hesaplanırken kaynaştırmaya tabi çocukların puanları hesaplanmayarak, okula etkisi ortadan kaldırılırsa, sorunun bu kısmının aşılabileceği görüşünde.

Al Jazeera